پیشینه تاریخی شهرستان

شواهد برجای مانده از جمله اتلال و محوطه‌های باستانی نشان از استقرار و زندگی انسان از دوران پیش از تاریخ در این ناحیه دارد. بنابراین گناباد از جمله شهرهای کهن ایران زمین است که به دلیل قرار گرفتن در منطقه سوق‌الجیشی مورد توجه حکمرانان در دوره هخامنشی نیز بوده است. قنات قصیه گناباد که برخی احداث آن را به بهمن پسر اسفندیار نسبت می دهند، نشان از آبادانی و رونق این ناحیه در ادوار دیرین دارد. از سوی دیگر در روایات شاهنامه نیز گناباد عرصه جنگ و حماسه دوره اساطیری بوده است و از برخی مناطق آن نیز در این اثر حماسی نامبرده شده است . این شهر در صدر اسلام با نام "جنابد" به تمدن عصر اسلامی راه یافته و به استناد نوشته‌های تاریخ نگاران و جغرافی نویسان از اعتبار و اهمیت خاصی برخوردار بوده است .
شهرستان گناباد به مرکزیت شهر گناباد در 276 کیلومتری جنوب مشهد مقدس در سال 1316 تاسیس شده و از شهرهایی با پیشینه تاریخی است که قدمت آن به سه هزار سال می رسد با مروری بر تاریخ درمی یابیم که طی دورانهای مختلف توجه جغرافیدانان ، نویسندگان و سیاحان را به خود جلب نموده است. گناباد از شهرهای باستانی است که در تاریخ قدیم جزء شهرهای قهستان محسوب میشد و دارای آثار تاریخی زیادی از جمله : قلعه فرود زیبد ، شاه نشین ، قبر پیران ویسه ، قلعه دختر شوراب و قنوات بویژه قنات قصبه است.
599 رشته قنات مهمترین نشانه های نبوغ ، ابتکار و عشق به زندگی در گناباد و نمادهای بارز تدبیر و دانش و تمدن ایرانی است و قنات قصبه با بیش از سی و سه هزار متر طول و عمق مادر چاه آن بیش از 300 متر است که به عنوان یک اثر جهانی در سال گذشته به تصویب یونسکو رسیده است. بهره گیری از فیوضات معنوی مرقد امامزاده محمد عابد در کاخک و مرقد علامه بهلول ، وهمچنین وجود جاذبه های گردشگری از دیگر شاخصه های این منطقه می باشد. اقلیم این شهرستان از سه منطقه کوهپایه ای جنوب وجنوب غربی مناطق دشت وکویری شامل نمکزار و شن زار های حاشیه کویر شکل گرفته است ، رودخانه مهم این ناحیه کال شور است که با طول 150 کیلومتر به کویر نمک می ریزد و به سبب نمک روان آب ان غیر قابل استفاده میباشد  . ارتفاع متوسط این ناحیه از سطح دریا1130 متر بوده که ارتفاعات سیاه کوه با 2800 متر ارتفاع در بخش کاخک مرتفع ترین نقطه ومنطقه کویری دشت گیسور در قسمت شمال شرق شهرستان به عنوان پست ترین نقاط میباشد